Możecie przeczytać dziesiątki artykułów lub obejrzeć wiele filmów w sieci, ale nie mam wątpliwości, że prawdziwa skarbnica wiedzy to książki o Warrenie Buffecie. Piszą je rozmaici eksperci od dziesięcioleci, a część z nich jest także dostępna w języku polskim. Po jakie konkretnie książki o Warrenie Buffecie sięgać, jeśli chcemy się nauczyć inwestować?
Jeśli chcecie inwestować metodami Warrena Buffetta lub interesuje Was jego osoba, to naturalnie sięgniecie po książki o Warrenie Buffecie dostępne w wielu księgarniach. I tu zaczynają się schody, bo liczba publikacji zawierających nazwisko „Buffett” w ostatnich kilkudziesięciu latach zrobiła się bardzo imponująca.
Nie oznacza to jednak, że wszystkie publikacje są wartościowe i przybliżą nas do sukcesu na giełdzie – wręcz przeciwnie. Wiele osób chciało zarobić na popularności najlepszego inwestora na świecie i wydawało książki z jego cytatami, złotymi myślami lub krótkim omówieniem podstawowych zasad inwestowania. Większość takich treści znajdziecie w Internecie i z perspektywy inwestora są one często mało użyteczne. W takim razie jakie książki o Warrenie Buffecie warto czytać?
*Ten wpis pierwotnie powstał w 2018 roku, ale został zaktualizowany w 2023. 5 lat to naprawdę kawał czasu i powstały nowe książki, a stare dostały kolejne wydania i dodruki.
Śladami Warrena Buffetta
„Najlepsze książki o Warrenie Buffecie” był częścią cyklu edukacyjnego, w którym razem z Przemkiem Gerschmannem próbowaliśmy rozłożyć na czynniki pierwsze wyrocznię z Omaha, analizując jego przeszłość, metody inwestycyjne, książki i historyczne transakcje. Wszystkie teksty i video z tej serii znajdziecie na stronie projektu. Jednak te projekt zaprowadził nas po latach do… własnej książki o Buffecie, którą napisaliśmy rok po przyjeździe z Omaha!
Śladami Warrena Buffetta to książka pisana z myślą o początkujących inwestorach oraz wszystkich tych, którzy są bardziej zaawansowani, ale chcą w pełni zrozumieć styl życia i funkcjonowania zarządzającego Berkshire Hathaway. Oprócz wątków biograficznych i inwestycyjnych, znajdziecie tu jedyny w Polsce opis tego jak wygląda największe walne zgromadzenie na świecie, czego dokładnie Buffett nauczył się od swoich mentorów i jak zmieniał się jego styl inwestowania i nareszcie – jak to wszystko się ma do polskich realiów. Między innymi dlatego napisaliśmy tę książkę. Nikt przed nami nie pisał o Warrenie z perspetywy polskiego inwestora i polskiego rynku, a to naszym zdaniem kluczowy kontekst, jeśli faktycznie mamy się czegoś nauczyć.
Książki o Buffecie po polsku
Osobiście uważam, że większość książek o Warrenie Buffecie wydanych po polsku albo bardzo płytko traktuje temat inwestycji albo jest dobrym „wstępem” do głębszej analizy metod inwestowania Warrena. Na pewno zupełnie inaczej czyta się takie pozycje, gdy dopiero zaczyna się w ogóle myśleć o inwestowaniu, a inaczej gdy już kilka lat spędzimy na prawdziwym rynku.
W video zapowiadającym naszą wyprawę do Omaha pojawiają się zdjęcia kilku książek, które znajdują się na mojej półce i o nich najpierw chciałbym Wam odpowiedzieć. Zacznijmy od najlepszej dla początkujących.
Na sposób Warrena Buffetta
Tytuł tej książki oczywiście lepiej brzmi po angielsku: „The Warren Buffett Way”. Jej autorem jest Robert G. Hagstrom, znany na rynku autorów książek o tematyce inwestycyjnej. On sam jest analitykiem finansowym, chociaż w świecie finansów ta książka była dla niego bardzo istotną katapultą – stał się jednym z czołowych ekspertów od „buffetologii”.
Dla nas ma znaczenie to, że „Na sposób Warrena Buffetta” faktycznie pomoże czytelnikom zrozumieć zasady jakimi kieruje się Buffett w dokonywaniu transakcji. Autor pokazuje kilka popisowych transakcji i omawia je w zestawieniu z zasadami Buffetta – czy spółka spełniała dane kryteria, dlaczego jeden czynnik miał większe znaczenie niż drugi itp. To pozwala czytelnikowi zrozumieć, że proces inwestycyjny jest skomplikowany, nawet jeśli same zasady wydają się bardzo proste.
Książka zaczyna się od prześwietlenia historii osobistej i zawodowej Buffetta, pokazując nam kontekst wielu wydarzeń z jego życia oraz przedstawiając mentorów, którzy wpłynęli na jego aktualny sposób myślenia o rynkach finansowych – to jednak w bardzo dużym skrócie w porównaniu do naszej publikacji. W książce dosyć dokładnie wyjaśnione jest czemu inwestowanie skoncentrowane ułatwia zarządzanie portfelem, jak ważne są psychologiczne aspekty inwestowania oraz znaczenie cierpliwości w całym procesie. Zdecydowanie największą wartością będzie tu analiza transakcji, żeby zrozumieć na danych jaki jest proces myślowy stojący za inwestycjami Berkshire Hathaway.
Na pewno będzie to książka, którą chętnie polecę każdej osobie, która dopiero zaczyna przygodę z rynkiem akcji i chce bliżej poznać osobę Warrena Buffetta. I teraz niespodzianka! Książka była przez lata bardzo trudna do znalezienia, a niosła za sobą naprawdę dużą wartość. Książka zniknęła z polskiego rynku, ale jako wydawnictwo Milion Kroków uratowaliśmy ten tytuł i wydaliśmy ponownie w języku polskim oraz komentarzami aktualizującymi! Znajdziecie ją poniżej:
Warren Buffett o biznesie
To dosyć popularny tytuł w polskich księgarniach, który doczekał się kilku wydań, jednak nie spodziewajcie się tu dogłębnej analizy metod inwestycyjnych. Autor miał bardzo sprytny pomysł na tę książkę. Wybrał ciekawe fragmenty z różnych analiz, wywiadów, listów do akcjonariuszy i innych publikacji i posortował je tematycznie.
Przykładowo, dowiemy się jakie są złote zasady Warrena o zarządzających firmami, których akcje kupuje. Przeczytamy to na kilkunastu stronach, w postaci kilkudziesięciu wybranych fragmentów z różnych publikacji na przestrzeni kilkudziesięciu lat.
To bardzo przyjemna lektura, gdy robi się taki cykl jak nasz – ma się pod ręką świetną kopalnię cytatów, już przetłumaczoną i posortowaną przez autora. ;) Jednak jeśli miałbym nauczyć się z tego jak inwestuje Buffett, to jest to absolutnie nie do zrobienia.
Czy Buffett inwestuje jak dziewczyna?
Nie. Buffett inwestuje jak Buffett i już sam tego typu tytuł sugeruje nam coś, co nawet nie jest do udowodnienia. Tego typu książki, w których autor chce „sprzedać” nam złote myśli Buffetta opakowane w jakąś teorię nie pomogą Wam raczej nauczyć się selekcji spółek czy też analizy fundamentalnej. Podałem przykład książki „Buffett inwestuje jak dziewczyna” jako publikacji, która wygląda ciekawie i zachęcająco, ale wniesie niewiele wiedzy ponad to, co znajdziecie w ogólnodostępnych tekstach w Internecie. Tutaj akurat w połowie książki (po 120 stronach!) kończy się pomysł na treść i zaczynają się dodatkowe wywiady i pozbierane materiały, do których autor ma prawa.
Tego typu książek znajdziecie chyba najwięcej i sprowadzają się one do tego samego: po ich przeczytaniu stwierdzicie, że niewiele wam to dało i czas sięgnąć po ambitniejsze lektury.
Czytajcie książki nauczycieli Buffetta!
Tu jest prawdziwy lifehack, który oszczędzi Wam wiele poszukiwań. Czytając różne książki o Warrenie Buffecie traficie wielokrotnie na fragmenty, w których padają 3 nazwiska – ludzi, którzy najbardziej wpłynęli na Warrena Buffetta. Są nimi Benjamin Graham, Philip Fischer i Charlie Munger. Skoro są to osoby, które ukształtowały poglądy Buffetta na temat rynku akcji, to czemu nie przeskoczyć o krok dalej i nie nauczyć się czegoś bezpośrednio od nich?
Tutaj do razu mamy 3 tytuły, które dzisiaj są już absolutnym kanonem dla inwestorów:
- „Security Analysis”, Benjamin Graham i David Dodd – książka napisana w 1934 roku, świeżo po wielkim kryzysie w USA, omawiająca inwestowanie w wartość i szukanie tzw. bezpiecznego marginesu przy zakupie walorów. Trudna lektura, ale na tyle wartościowa, że doczekała się wielu wznowień z komentarzami. Obecnie najnowsza wersja to szósta edycja sprzed kilku lat. Książka kosztuje dobrych kilkaset złotych i trzeba ją zamawiać z USA lub przez polskich pośredników (prawie nikt nie ma tego w swoim magazynie). Nie chcę nic sugerować, ale to jest akurat pozycja tak archiwalna, że znajdziecie ją bez trudu w sieci w formacie pdf, a zaoszczędzone pieniądze możecie wydać na kolejne pozycje, które już trzeba mieć na półce i są po polsku ;)
- „Inteligentny Inwestor”, Benjamin Graham – biblia analizy fundamentalnej, kamień milowy inwestowania w wartość i książka, która niejednego fana gapienia się w wykres zmieniła w człowieka czytającego raporty spółek od deski do deski. Jeśli chcecie nauczyć się inwestować metodami Warrena Buffetta, to sięgnijcie do książki Benjamina Grahama. Warto jednak pamiętać o szerszym kontekście, bo Warren brał tylko to, co najlepsze z Grahama, ale jego metody mocno ewoluowały z biegiem lat.
- „Zwykłe akcje, niezwykłe zyski”, Philip Fisher – wydano ją pierwszy raz w 1958 roku, a sam autor miał ogromny wpływ na zmianę sposobu inwestowania przez Buffetta. Podczas gdy wszyscy na rynku przyswoili sobie metody Grahama, uzupełnieniem strategii były wskazówki Fishera, takie jak chociażby analizowanie spółki na podstawie informacji z niestandardowych źródeł i patrzenie szerzej niż tylko w raport finansowy. Bardzo przyjemna pozycja, która po latach powróciła na polski rynek wydawniczy.
Książki o Warrenie Buffecie po angielsku
Tutaj otwiera się prawdziwa skarbnica wiedzy, jeśli czytacie po angielsku, jesteście na poziomie literatury giełdowej i jesteście skłonni wydać nieco więcej pieniędzy na literaturę. Smutna prawda jest taka, że wydawanie niektórych tytułów w Polsce jest po prostu nieopłacalne ze względu na małą grupę zainteresowanych i duże koszty (chociażby tłumaczenie specjalistyczne). W związku z tym niektóre książki o Warrenie Buffecie, które zawierają naprawdę dużo przydatnych informacji są dla nas trudniej dostępne i relatywnie drogie. Recenzji i rekomendacji trzeba też szukać na anglojęzycznych serwisach i blogach.
Niestety tutaj także spotkacie się z wieloma książkami, które będą mało przydatne lub bardzo trudne w analizie, gdy są wyrwane z kontekstu. Wpadła mi w ręce w antykwariacie książka „Warren Buffett Stock Portfolio”, która teoretycznie ma pokazać dlaczego i w jakich okolicznościach Buffett kupował najlepsze spółki. W praktyce książka to istny chaos i bez szerokiego kontekstu całej transakcji i metod Buffetta nic nie wnosi… Jest za to jedna książka po angielsku, o której musicie się dowiedzieć!
Biografia Warrena Buffetta!
Jestem w trakcie czytania jednej z najdokładniejszych, najobszerniejszych i podobno najlepszych książek o Warrenie Buffecie, jakie napisano: „The Snowball: Warren Buffett and the Business of Life”. To prawie 900 stron bardzo szczegółowej biografii, napisanej przez bliską osobę Warrena. Jest to publikacja po angielsku i bez wątpienia przeczytanie jej zajmie mi trochę czasu, ale Przemek mi ją polecił i sam dokładnie przestudiował. W związku z tym jemu oddaję tę część tekstu:
The Snowball: Warren Buffett and the Business of Life
Od dziesięcioleci Warren Buffet jest osobą publiczną, rozpoznawalną nie tylko w kręgach finansowych, ale także wpisującą się w amerykańską kulturę. Pomimo tego, w mediach znajdziemy tylko śladowe informacje na temat jego życia i nic nie zastąpi kompleksowo napisanej biografii, pokrywającej całe dotychczasowe życie, od dzieciństwa, przez pierwsze kroki na rynku kapitałowym, po szczegóły większych transakcji i życie rodzinne. Książka „The Snowball” to zdecydowanie najlepsza pozycja biograficzna Warrena Buffeta jaka jest dostępna na rynku. Opasła księga zdradza wiele szczegółów z życia Wyroczni z Omaha, których na próżno szukać gdzie indziej. Warrenowi już od najmłodszych lat przyświecał jeden cel – zgromadzić jak najwięcej pieniędzy. Dzięki bardzo wczesnemu rozpoczęciu pracy zawodowej, byciu bardzo oszczędnym oraz stałej reinwestycji kapitału już jako nastolatek operował na giełdzie kwotami odpowiadającymi rocznym przychodom dorosłego mężczyzny.
Z książki dowiemy się także wiele na temat historii Wallstreet, m.in. jak wyglądał od środka upadek Salomons Brothers czy Long Time Capital oraz jak budowała się potęga Coca Coli czy samego Berkshire Hathaway. Przeczytanie tej biografii pomaga zrozumieć jak Warren doszedł do swojego majątku oraz dlaczego tak trudno skopiować jego osiągnięcia. To nie tylko opowieść o inwestycyjnym świecie, ale także podróż przez życie prywatne Warrena, pokazująca w szczegółach jak wygląda życie człowieka, który jest jednym z najbogatszych ludzi świata. Co i gdzie jada, jak zmieniło się jego życie przez te lata oraz jak i z kim spędza czas wolny, i jaki sposób radzi sobie z presją rynkową.
W mojej ocenie „The Snowball: Warren Buffett and the Business of Life to pozycja obowiązkowa dla każdego fana Warrena Buffeta, sam czytałem ją już dwa razy, znajdując jeszcze więcej ciekawych szczegółów przy ponownej lekturze. Żadna inna pozycja nie opisuje tak szczegółowo jego drogi do bogactwa oraz nie otwiera tak wielu drzwi do życia prywatnego. Słowem: must read.
Książki o Warrenie Buffecie a listy do akcjonariuszy
Na koniec jeszcze jedna istotna sprawa. Wydano sporo zestawień z listami do akcjonariuszy, które rok do roku pisze Warren Buffett. Trudno się dziwić, bo jego listy do akcjonariuszy omawiane są co roku szeroko w mediach i tysiące inwestorów z całego świata czekają tak naprawdę na tę pierwszą część listu, w której liczą na wskazówki inwestycyjne na nadchodzący rok. Jest w nich bardzo dużo ciekawych spostrzeżeń i zasad, które przeszły już wręcz do kanonu inwestowania, ale… jestem przekonany, że Warren Buffett nie kupiłby takiej książki ;)
Nie widziałem nigdy jakiejkolwiek polskiej edycji, ale jest kilka wydań po angielsku (nawet kolekcjonerskich). Książki zawierające listy z wielu lat ładnie wyglądają na półce, ale wszystkie listy do akcjonariuszy znajdziecie za darmo na stronie Berkshire Hathaway. Są elegancko posortowane latami i możecie wszystkie pobrać i zacząć lekturę w oryginale. Po prostu, podejdźcie do tego jak Buffett. Przeczytajcie raporty za darmo na stronie internetowej, a zaoszczędzone pieniądze przeznaczcie na zakup akcji.
Książki o Warrenie Buffecie – podsumowanie
Jeśli jesteście całkowicie początkujący i chcecie dowiedzieć się więcej o historii Buffetta i jego zasadach kupowania akcji, to wydaje mi się, że duet z naszego wydawnictwa nadaje się do tego doskonale – jest po polsku i
- Przemysław Gerschmann Tomasz Jaroszek, „Śladami Warrena Buffetta”
- Robert G. Hagstrom „Na sposób Warrena Buffetta”
Dla kogoś, kto chce się uczyć metod Warrena i dogłębnie studiować analizę fundamentalną, raporty spółek i poszukiwać tych najbardziej wartościowych, powinien skupić się na książkach ludzi, którzy mieli ogromny wpływ na jego obecny sposób myślenia:
- Benjamin Graham „Inteligentny Inwestor”
- Philip Fisher „Przeciętne akcje, ponadprzeciętne zyski”
- Benjamin Graham „Secure analysis”
I na koniec dla tych, którzy chcą wejść na naprawdę wyższy stopień wtajemniczenia pod kątem biografii:
- Alice Schroeder „The Snowball: Warren Buffett and the Business of Life”
- „Berkshire Hathaway Letters to Shareholders 1965 – 2014”
- „Poor Charlie’s Almanack: The Wit and Wisdom of Charles T. Munger”
Nie pozostaje mi nic innego jak życzyć Wam miłej lektury i zaprosić jeszcze raz do naszej grupy Śladami Warrena Buffetta, na której niejeden raz będziemy mówić również o książkach dla inwestorów.
