Już nie 60, a 30 dni zwłoki w spłacie rachunku czy faktury wystarczy, aby trafić do rejestru dłużników. To tylko jedna z wielu istotnych zmian. Znowelizowana ustawa o BIG wprowadza nowe możliwości zarówno dla wierzycieli, jak i osób zadłużonych.
Dla niewtajemniczonych: biura informacji gospodarczej to instytucje gromadzące, przechowujące i udostępniające dane o nierzetelnych dłużnikach. BIG-i gromadzą także dane pozytywne na temat płatników, którzy terminowo regulują swoje zobowiązania. Od 13 listopada 2017 r. zmieniła się ustawa o biurach informacji gospodarczych, a skutki tej nowelizacji odczują zarówno konsumenci, jak i przedsiębiorcy.
Samodzielna lektura zmian w poszczególnych ustawach nie należy do zajęć łatwych i przyjemnych. Na szczęście od tego są m.in. blogerzy, dziennikarze i eksperci finansowi. Ten tekst ma za zadanie w prosty sposób wyjaśnić Wam, o co chodzi w nowelizacji ustawy o BIG. Ale po kolei ;)
Ustawa o BIG: o co chodzi?
13 listopada 2017 roku weszła w życie nowelizacja ustawy z 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Zmiany zostały ogłoszone w ramach tzw. pakietu wierzycielskiego, czyli ustawy z 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności.
To tyle z dat, przepisów i prawniczej „gwary”. Teraz czas na rozszyfrowanie o co chodzi w ustawie i jak to wpłynie na życie konsumentów i przedsiębiorców. Żeby było łatwiej, w tym tekście skupiam się na zmianach z perspektywy konsumenta, natomiast w drugim tekście spróbuję ugryźć temat jako przedsiębiorca.
Ten wpis powstał we współpracy merytorycznej z ERIF Biurem Informacji Gospodarczej S.A.
Sama nowelizacja dotyczy w dużej mierze codziennej pracy biur informacji gospodarczej, które są kluczowe w wymianie informacji i danych gospodarczych. To one tworzą system wymiany informacji o wiarygodności płatniczej konsumentów i podmiotów funkcjonujących w naszej gospodarce.
Zmiany, które wprowadza ustawa to element opracowanego przez wicepremiera Mateusza Morawieckiego pakietu wierzycielskiego. Ma on za zadanie usprawnić system wymiany danych i zachować równowagę w narzędziach dostępnych dla wierzyciela oraz w ochronie dłużnika.
1. Większe kompetencje biur informacji gospodarczej
Skoro system wymiany danych ma być efektywniejszy i lepszy, to bez wątpienia same biura dostaną nowe kompetencje. Ustawa o BIG rozszerza przedmiot działalności biur o takie usługi jak np. pośrednictwo w dostępie do rejestrów publicznych. Biura będą mogły także dokonywać analiz wiarygodności płatniczej (scoringów) podmiotów weryfikowanych na zlecenie konsumentów i przedsiębiorców.
Biura informacji gospodarczej same gromadzą dane, ale nowa ustawa o BIG będzie im umożliwiać korzystanie z danych przechowywanych w rejestrach publicznych, takich jak: REGON, CEiDG, KRS, KRZ (Krajowy Rejestr Zadłużonych), RPN (Rejestr Należności Publicznoprawnych) czy chociażby PESEL.
2. Szybciej trafisz na listę dłużników!
Ta zmiana nie będzie odczuwalna dla wszystkich, którzy płacą w terminach zobowiązania, ale za to zapominalscy mogą szybciej znaleźć się w rejestrze dłużników. A takich zapominalskich niestety nie brakuje!
Z przeprowadzonego na zlecenie ERIF BIG S.A. badania wynika, że nawet co piątemu konsumentowi zdarzyło się spóźniać z opłatami (np. rachunkami za gaz, energię, telefon, ratami kredytu) dłużej niż 30 dni. Wprawdzie większość badanych konsumentów (prawie 80%) jest świadoma, że informacja o zaległych płatnościach wpisana do biura informacji gospodarczej ERIF może uniemożliwić zaciągnięcie kredytu, jednak po nowelizacji ustawy trzeba będzie się zdecydowanie bardziej pilnować, jeśli zdarza nam się zapomnieć o jakimś rachunku lub fakturze. Dlaczego?
Fachowo mówimy o „skróceniu czasu wymagalności roszczenia, po którym może ono być ujawnione w danych BIG”. W praktyce chodzi o to, że obecnie trzeba czekać 60 dni od upłynięcia wyznaczonego terminu spłaty zadłużenia, żeby wpisać konsumenta na listę dłużników. W myśl nowych przepisów już 30 dnia będzie można wpisać taki „przeterminowany” dług do rejestru.
Ta zmiana przyspieszy też znacząco podejmowanie działań windykacyjnych przez firmy. Jeśli mamy zwyczaj z czekaniem z rachunkami do ostatniej chwili lub zapominamy o niektórych opłatach, to teraz powinniśmy szczególnie zadbać o przypomnienia i dobry kalendarz z harmonogramem płatności.
3. Większe znaczenie informacji pozytywnej
Pamiętacie mój tekst o zbieraniu informacji pozytywnej? Pisałem o co chodzi ze zbieraniem wpisów za terminowe spłacanie zobowiązań i jak to skutecznie robić, ale sugerowałem wtedy, że kiedyś informacja pozytywna będzie odgrywać większą rolę w całym procesie wymiany danych.
Według biur informacji gospodarczej, możliwe będzie wykorzystanie w większym stopniu, niż dotychczas informacji pozytywnych w procesie oceny wiarygodności płatniczej. Spowodowane jest to skróceniem dopuszczalnego okresu opóźnienia w płatności wciąż pozwalającego na dopisanie informacji pozytywnej. Tolerancja została zmniejszona w zasadzie o połowę. Dotychczas można było przekazać informację pozytywną nawet gdy konsument spóźnił się z płatnością 59 dni, a to przecież prawie dwa miesiące. Teraz będzie to 29 dni. Dlatego zwiększy się wartość tej informacji dla firm i instytucji oceniających ryzyko współpracy z potencjalnymi klientami. Trzeba też podkreślić, że zmiana ta z całą pewnością wpłynie na zwiększenie systematyki i terminowości regulowania zobowiązań, a dobre planowanie wydatków będzie miało zbawienny wpływ na niejeden domowy budżet.
4. Dłuższa zgoda na sprawdzenie
Kiedy idziemy po nową umowę do operatora komórkowego czy dostawcy mediów lub zawieramy umowę na kredyt czy pożyczkę w banku, udzielamy specjalnej zgody na sprawdzenie w BIG-ach informacji na nasz temat. Taka zgoda była ważna przez 30 dni, natomiast po nowelizacji będzie ona ważna 2 razy dłużej – aż 60 dni.
5. Ochrona dłużnika przed błędami
Potencjalni dłużnicy dostali również narzędzie, które może przydać się w razie jakiejkolwiek pomyłki. Mowa o możliwości zgłoszenia sprzeciwu. Jest to w zasadzie podsumowanie przepisami prawa tego, z czego osoby zadłużone mogły już wcześniej korzystać, składając reklamację dotyczącą wpisu w BIG-u. Nowelizacja przepisów gwarantuje prawnie, że dłużnik będzie mógł zgłaszać sprzeciw w celu aktualizacji lub usunięcia wpisu. Będzie mógł go kierować zarówno do wierzyciela, jak i do biura informacji gospodarczej.
Z kolei biuro będzie musiało w takich przypadkach dokładnie zbadać sprawę, a w uzasadnionych przypadkach wstrzymać ujawnianie, zaktualizować lub usunąć informację gospodarczą. Nowością natomiast jest możliwość zgłoszenia informacji o przedawnieniu zobowiązania.
6. Długi do 10 lat
Nowe przepisy w przypadku konsumentów ograniczą możliwości wpisywania do biur informacji gospodarczej długów starszych niż 10 lat. Dotychczas funkcjonujące ograniczenie wspomina o maksymalnie 10-letnim okresie obecności długu w rejestrze biura informacji gospodarczej, ale niezależnie od daty powstania zadłużenia. Teraz pomoc BIG-ów w odzyskiwaniu długów zostanie skrócona, ponieważ będzie to 10 lat, ale od dnia wymagalności długu, uzyskania prawomocnego wyroku lub zawartej ugody.
Spokojnie, to tylko nowelizacja
Wprawdzie sama nowelizacja wchodzi w życie od 13 listopada 2017 r., ale nie oznacza to, że nagle praca biur stanie na głowie i czeka nas jakaś rewolucja. To bardzo istotne zmiany, które mogą pomóc firmom w walce z zatorami płatniczymi i usprawnić wymianę danych gospodarczych pomiędzy urzędami a BIGami. To też duży krok dla gospodarki, ale zanim wszystko wejdzie w życie i będziemy sprawnie poruszać się w świecie nowej ustawy o BIG, może minąć nawet kilka miesięcy. Pomimo dużego zaawansowania prac, niektóre wdrożenia zajmą więcej czasu, a niektóre rejestry mogące być częścią rynku wymiany danych gospodarczych dopiero powstają.
Dla dociekliwych, mam jeszcze kilka linków. Można samodzielnie przestudiować ustawę (być może dla niektórych to istotne z perspektywy wykonywanej pracy).
• Projekt nowelizacji
• Ustawa o BIG z 2010 r.
• Strona firmowa ERIF
• infoKonsument.pl, portal ERIF dedykowany dla konsumentów
Na początku stycznia 2018 roku zorganizuję też rozmowę z ekspertem z ERIF Biura Informacji Gospodarczej, który odpowie na kilka praktycznych pytań dotyczących listopadowej nowelizacji. Na Wasze pytania też może udzielić odpowiedzi, tylko musicie je zadać ;) Piszcie śmiało w komentarzach lub na email: kontakt@doradca.tv, a razem z ekspertem pokażemy już bardziej praktyczne zastosowane ustawy i to po kilku tygodniach od wprowadzenia nowelizacji.
