Już nie 60, a 30 dni zwłoki w spłacie rachunku czy faktury wystarczy, aby trafić do rejestru dłużników. To tylko jedna z wielu istotnych zmian. Znowelizowana ustawa o BIG wprowadza nowe możliwości zarówno dla wierzycieli, jak i osób zadłużonych.
Dla niewtajemniczonych: biura informacji gospodarczej to instytucje gromadzące, przechowujące i udostępniające dane o nierzetelnych dłużnikach. BIG-i gromadzą także dane pozytywne na temat płatników, którzy terminowo regulują swoje zobowiązania. Od 13 listopada 2017 r. zmieniła się ustawa o biurach informacji gospodarczych, a skutki tej nowelizacji odczują zarówno konsumenci, jak i przedsiębiorcy.
Samodzielna lektura zmian w poszczególnych ustawach nie należy do zajęć łatwych i przyjemnych. Na szczęście od tego są m.in. blogerzy, dziennikarze i eksperci finansowi. Ten tekst ma za zadanie w prosty sposób wyjaśnić Wam, o co chodzi w nowelizacji ustawy o BIG. Ale po kolei 😉
13 listopada 2017 roku weszła w życie nowelizacja ustawy z 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Zmiany zostały ogłoszone w ramach tzw. pakietu wierzycielskiego, czyli ustawy z 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności.
To tyle z dat, przepisów i prawniczej „gwary”. Teraz czas na rozszyfrowanie o co chodzi w ustawie i jak to wpłynie na życie konsumentów i przedsiębiorców. Żeby było łatwiej, w tym tekście skupiam się na zmianach z perspektywy konsumenta, natomiast w drugim tekście spróbuję ugryźć temat jako przedsiębiorca.
Ten wpis powstał we współpracy merytorycznej z ERIF Biurem Informacji Gospodarczej S.A.
Sama nowelizacja dotyczy w dużej mierze codziennej pracy biur informacji gospodarczej, które są kluczowe w wymianie informacji i danych gospodarczych. To one tworzą system wymiany informacji o wiarygodności płatniczej konsumentów i podmiotów funkcjonujących w naszej gospodarce.
Zmiany, które wprowadza ustawa to element opracowanego przez wicepremiera Mateusza Morawieckiego pakietu wierzycielskiego. Ma on za zadanie usprawnić system wymiany danych i zachować równowagę w narzędziach dostępnych dla wierzyciela oraz w ochronie dłużnika.
Skoro system wymiany danych ma być efektywniejszy i lepszy, to bez wątpienia same biura dostaną nowe kompetencje. Ustawa o BIG rozszerza przedmiot działalności biur o takie usługi jak np. pośrednictwo w dostępie do rejestrów publicznych. Biura będą mogły także dokonywać analiz wiarygodności płatniczej (scoringów) podmiotów weryfikowanych na zlecenie konsumentów i przedsiębiorców.
Biura informacji gospodarczej same gromadzą dane, ale nowa ustawa o BIG będzie im umożliwiać korzystanie z danych przechowywanych w rejestrach publicznych, takich jak: REGON, CEiDG, KRS, KRZ (Krajowy Rejestr Zadłużonych), RPN (Rejestr Należności Publicznoprawnych) czy chociażby PESEL.
Ta zmiana nie będzie odczuwalna dla wszystkich, którzy płacą w terminach zobowiązania, ale za to zapominalscy mogą szybciej znaleźć się w rejestrze dłużników. A takich zapominalskich niestety nie brakuje!
Z przeprowadzonego na zlecenie ERIF BIG S.A. badania wynika, że nawet co piątemu konsumentowi zdarzyło się spóźniać z opłatami (np. rachunkami za gaz, energię, telefon, ratami kredytu) dłużej niż 30 dni. Wprawdzie większość badanych konsumentów (prawie 80%) jest świadoma, że informacja o zaległych płatnościach wpisana do biura informacji gospodarczej ERIF może uniemożliwić zaciągnięcie kredytu, jednak po nowelizacji ustawy trzeba będzie się zdecydowanie bardziej pilnować, jeśli zdarza nam się zapomnieć o jakimś rachunku lub fakturze. Dlaczego?
Fachowo mówimy o „skróceniu czasu wymagalności roszczenia, po którym może ono być ujawnione w danych BIG”. W praktyce chodzi o to, że obecnie trzeba czekać 60 dni od upłynięcia wyznaczonego terminu spłaty zadłużenia, żeby wpisać konsumenta na listę dłużników. W myśl nowych przepisów już 30 dnia będzie można wpisać taki „przeterminowany” dług do rejestru.
Ta zmiana przyspieszy też znacząco podejmowanie działań windykacyjnych przez firmy. Jeśli mamy zwyczaj z czekaniem z rachunkami do ostatniej chwili lub zapominamy o niektórych opłatach, to teraz powinniśmy szczególnie zadbać o przypomnienia i dobry kalendarz z harmonogramem płatności.
Pamiętacie mój tekst o zbieraniu informacji pozytywnej? Pisałem o co chodzi ze zbieraniem wpisów za terminowe spłacanie zobowiązań i jak to skutecznie robić, ale sugerowałem wtedy, że kiedyś informacja pozytywna będzie odgrywać większą rolę w całym procesie wymiany danych.
Według biur informacji gospodarczej, możliwe będzie wykorzystanie w większym stopniu, niż dotychczas informacji pozytywnych w procesie oceny wiarygodności płatniczej. Spowodowane jest to skróceniem dopuszczalnego okresu opóźnienia w płatności wciąż pozwalającego na dopisanie informacji pozytywnej. Tolerancja została zmniejszona w zasadzie o połowę. Dotychczas można było przekazać informację pozytywną nawet gdy konsument spóźnił się z płatnością 59 dni, a to przecież prawie dwa miesiące. Teraz będzie to 29 dni. Dlatego zwiększy się wartość tej informacji dla firm i instytucji oceniających ryzyko współpracy z potencjalnymi klientami. Trzeba też podkreślić, że zmiana ta z całą pewnością wpłynie na zwiększenie systematyki i terminowości regulowania zobowiązań, a dobre planowanie wydatków będzie miało zbawienny wpływ na niejeden domowy budżet.
Kiedy idziemy po nową umowę do operatora komórkowego czy dostawcy mediów lub zawieramy umowę na kredyt czy pożyczkę w banku, udzielamy specjalnej zgody na sprawdzenie w BIG-ach informacji na nasz temat. Taka zgoda była ważna przez 30 dni, natomiast po nowelizacji będzie ona ważna 2 razy dłużej – aż 60 dni.
Potencjalni dłużnicy dostali również narzędzie, które może przydać się w razie jakiejkolwiek pomyłki. Mowa o możliwości zgłoszenia sprzeciwu. Jest to w zasadzie podsumowanie przepisami prawa tego, z czego osoby zadłużone mogły już wcześniej korzystać, składając reklamację dotyczącą wpisu w BIG-u. Nowelizacja przepisów gwarantuje prawnie, że dłużnik będzie mógł zgłaszać sprzeciw w celu aktualizacji lub usunięcia wpisu. Będzie mógł go kierować zarówno do wierzyciela, jak i do biura informacji gospodarczej.
Z kolei biuro będzie musiało w takich przypadkach dokładnie zbadać sprawę, a w uzasadnionych przypadkach wstrzymać ujawnianie, zaktualizować lub usunąć informację gospodarczą. Nowością natomiast jest możliwość zgłoszenia informacji o przedawnieniu zobowiązania.
Nowe przepisy w przypadku konsumentów ograniczą możliwości wpisywania do biur informacji gospodarczej długów starszych niż 10 lat. Dotychczas funkcjonujące ograniczenie wspomina o maksymalnie 10-letnim okresie obecności długu w rejestrze biura informacji gospodarczej, ale niezależnie od daty powstania zadłużenia. Teraz pomoc BIG-ów w odzyskiwaniu długów zostanie skrócona, ponieważ będzie to 10 lat, ale od dnia wymagalności długu, uzyskania prawomocnego wyroku lub zawartej ugody.
Wprawdzie sama nowelizacja wchodzi w życie od 13 listopada 2017 r., ale nie oznacza to, że nagle praca biur stanie na głowie i czeka nas jakaś rewolucja. To bardzo istotne zmiany, które mogą pomóc firmom w walce z zatorami płatniczymi i usprawnić wymianę danych gospodarczych pomiędzy urzędami a BIGami. To też duży krok dla gospodarki, ale zanim wszystko wejdzie w życie i będziemy sprawnie poruszać się w świecie nowej ustawy o BIG, może minąć nawet kilka miesięcy. Pomimo dużego zaawansowania prac, niektóre wdrożenia zajmą więcej czasu, a niektóre rejestry mogące być częścią rynku wymiany danych gospodarczych dopiero powstają.
Dla dociekliwych, mam jeszcze kilka linków. Można samodzielnie przestudiować ustawę (być może dla niektórych to istotne z perspektywy wykonywanej pracy).
• Projekt nowelizacji
• Ustawa o BIG z 2010 r.
• Strona firmowa ERIF
• infoKonsument.pl, portal ERIF dedykowany dla konsumentów
Na początku stycznia 2018 roku zorganizuję też rozmowę z ekspertem z ERIF Biura Informacji Gospodarczej, który odpowie na kilka praktycznych pytań dotyczących listopadowej nowelizacji. Na Wasze pytania też może udzielić odpowiedzi, tylko musicie je zadać 😉 Piszcie śmiało w komentarzach lub na email: kontakt@doradca.tv, a razem z ekspertem pokażemy już bardziej praktyczne zastosowane ustawy i to po kilku tygodniach od wprowadzenia nowelizacji.
